Niewiesz

Było to bardzo wpływowe gniazdo rycerskiego rodu Chebdów herbu Pomian, którzy w XV w. przyjęli nazwisko Niewieskich.

W okresie powstania styczniowego Niewiesz był miejscem dużej bitwy, w wyniku której strona rosyjska poniosła znaczne straty. W czasie walki poległo też 29 powstańców, pochowano ich w zbiorowej mogile na miejscowym cmentarzu. W bitwie brał udział Józef Szumski, ojciec Marii Dąbrowskiej, która – jak sama później wspominała – „mogła zachować dla siebie to nazwisko”.

W dniach 6–9 września 1939 r. toczyły się w rejonie Niewiesza ciężkie walki 25. Dywizji Piechoty Armii „Poznań” z Niemcami o utrzymanie przepraw przez Wartę. Zginęło w nich wielu żołnierzy niemieckich. W odwecie Wehrmacht zamordował co najmniej kilkadziesiąt cywilnych osób. Na skraju wsi, przy szosie z Uniejowa do Poddębic, stoi pomnik pomordowanych przez Wehrmacht autorstwa rzeźbiarza Michała Gałkiewicza, wykonany z wapienia i sztucznego kamienia. Oryginalna i bardzo sugestywna w wyrazie rzeźba wspomina dramatyczne dzieje tutejszej ludności i hitlerowskie barbarzyństwo.

Niewiesz jest bardzo ciekawie opisany w ogólnie dostępnym (cyfrowo) Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego z 1884 r. Warto tam zajrzeć, aby dowiedzieć się chociażby o mało znanych, a niekiedy brutalnych porachunkach między rodzinami arcybiskupów gnieźnieńskich.