Kościoły rzymskokatolickie: pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Anny oraz kościół cmentarny pw. św. Rocha

 

Pierwszy, drewniany kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Anny został wzniesiony w 1420 r. przez rodzinę Parzęczewskich. Po drugim kościele, pw. św. Wojciecha, także drewnianym, wybudowanym poza miejscowością w XVI w., nie znajdziemy już dzisiaj żadnego śladu. Trzeci obiekt sakralny, kościół pw. św. Rocha, który znajduje się na terenie funkcjonującego cmentarza, powstał w XVI w. we wsi Ignacew (lub Chociszew) i został przeniesiony na obecne miejsce w XVII w.

 

Trzeci w wymienionych obiektów, czyli kościół cmentarny pw. św. Rocha, jest wysokiej klasy zabytkiem budownictwa drewnianego. To modrzewiowa, jednonawowa świątynia o konstrukcji zrębowej, z dwuspadowym dachem krytym gontem. Założenie na planie prostokąta z węższym wielobocznie zamkniętym prezbiterium. Posiada bogato wyposażone wnętrze z trzema ołtarzami barokowo-rokokowymi.

 

Główną, rzymskokatolicką świątynią Parzęczewa jest jednak kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Anny, który został wzniesiony po wielkim pożarze miasta w ostatnim roku XVIII w. Po dwóch latach z fundacji Ignacego i Franciszka Stokowskich, ówczesnych właścicieli miasta, wzniesiono obecną świątynię. Budowę ukończono w 1804 r., a już rok później kościół został poświęcony przez oficjała łowickiego, ks. Jastrzębskiego. Konsekracja świątyni nastąpiła jednak znacznie później, gdyż dopiero 3 maja w 1840 r.

 

Pod koniec XIX w. ze względu na katastrofalny stan techniczny świątynia musiała zostać przebudowana, a przy okazji ją rozbudowano. Prace zostały sfinansowane m.in. z darów parafian, ale głównym źródłem środków był tzw. fundusz skarbu powstańczego, który przekazali tutejszej parafii Józef i Elżbieta Pawlakowie. To właśnie tej rodzinie pieniądze powierzył na przechowanie jeden z oddziałów powstańczych w 1863 r. Przebudowa była prowadzona dwukrotnie. Po tych przeobrażeniach w 1903 r. ponownie konsekrowano kościół.

 

Ostatnia rozbudowa świątyni miała miejsce w latach 1946–1949, wtedy to do bryły kościoła dobudowano strzelistą wieżę.

 

Kościół jest jednonawową świątynią z prostokątnym prezbiterium. Wnętrze przyozdabia wspaniała polichromia wykonana na ścianach bocznych na przełomie XIX i XX w. przez ucznia Jana Matejki – Aleksandra Przewalskiego. Centralne miejsce w świątyni zajmuje wybitne, monumentalne malowidło autorstwa petersburskiego malarza – Wincentego Łukasiewicza. Zdobi ono ściany absydy (wnęki) dobudowanej w 1870 r. Autor wykonał to dzieło specjalną techniką polegającą na nanoszeniu farby na świeży tynk wzmocniony jajkami oraz pakułami lnianymi i sierścią zwierzęcą. Ponadto wyposażenie kościoła stanowią m.in. bogato zdobione ołtarze boczne oraz dębowe konfesjonały. Ciekawostką są relikwiarze w kształcie trumien. We wnętrzu świątyni znajdziemy również portrety fundatorów.

 

Ważną, a zarazem tragiczną postacią związaną z tutejsza parafią jest proboszcz Wincenty Harasymowicz. We wrześniu 1939 r. hitlerowcy zamknęli w kościele blisko 200 osób i planowali ich rozstrzelanie, jednak dzięki staraniom proboszcza więźniowie zostali uwolnieni. Ksiądz zdając sobie sprawę z tego, iż okupant może go aresztować, a kościół zamknąć, przygotował skrytkę, w której ukrył część przedmiotów potrzebnych do sprawowania liturgii. Niektóre inne wartościowe elementy wyposażenia ukryto u parzęczewskiego aptekarza. Przewidywania się sprawdziły. Ksiądz został aresztowany, a świątynia ograbiona i przekształcona w magazyn. Proboszcz parafii oskarżony o ukrywanie broni oraz zatajenie informacji o pochowaniu na terenie ogrodu przy plebanii niemieckiego żołnierza został po kilkumiesięcznym procesie skazany na śmierć przez dekapitację (ścięcie toporem). W celu wykonania wyroku ks. Wincentego Harasymowicza przewieziono z Łodzi do Poznania – do egzekucji jednak nie doszło, gdyż 18 grudnia 1941 r. przebywający w celi śmierci proboszcz parzęczewskiej parafii zmarł na zawał mięśnia sercowego.

 

13 stycznia 1950 r. kościół został objęty ochroną konserwatorską poprzez wpis do rejestru zabytków (nr rejestrowy: A/80/215). Jest to najwcześniej wpisany do rejestru zabytków obiekt w tej miejscowości.

 

Kościół po wojnie odzyskał pierwotne przeznaczenie, a w trakcie przygotowań do obchodów jubileuszu roku 2000 został gruntownie odnowiony.

 

http://www.parafiaparzeczew.pl/StronaGlowna.aspx