Konstantynów Łódzki
Konstantynów Łódzki jest położony na Wysoczyźnie Łaskiej, nad rzeką Ner. Choć początki współczesnej miejscowości datuje się na drugą dekadę XIX w., samo osadnictwo na terenie Konstantynowa jest dużo starsze. Na obszarze dawnej wsi Rszew możemy znaleźć relikty średniowiecznego (najprawdopodobniej XIV-wiecznego) grodziska stożkowatego, zwanego przez mieszkańców „siwaberek”. Ponadto na terenie kopalni pisku w Ignacewie łódzcy archeolodzy odkryli pochodzący z epoki żelaza (500 lat p.n.e.) grobowiec kultury pomorskiej. Tuż za północną granicą miasta odkryto także ślady obozowisk plemion koczowniczych datowane na 6000 lat p.n.e..
Przejdźmy jednak do czasów nam bliższych… Osada fabryczna, która dała początek tej miejscowości, została założona w 1821 r. na terenie wsi Żabice Wielkie jako prywatna własność Mikołaja Krzywca-Okołowicza herbu Ostoja. Jego grobowiec możemy odnaleźć na tutejszym cmentarzu.
Herb rodowy założycieli miasta – Ostoja – został herbem miasta. Jego heraldyczny opis jest następujący: „w polu czerwonym, między dwoma księżycami w pas, barkami ku sobie, złotymi, miecz o takiejż rękojeści i głowni srebrnej”.
Pierwotnie osiedlali się tutaj napływający na te tereny niemieckojęzyczni osadnicy, sukiennicy i płóciennicy.
Obecną nazwę – Konstantynów Łódzki – osada otrzymała trzy lata po jej założeniu w 1824 r. Miała ona upamiętnić postać wielkiego księcia Konstantego z rosyjskiej dynastii Romanowów, ówczesnego wodza naczelnego Wojska Polskiego i faktycznego wielkorządcą Królestwa Polskiego, młodszego brata cara Aleksandra I.
W 1830 r,, czyli prawie dziesięć lat po powstaniu, Konstantynów Łódzki uzyskał prawa miejskie, które zostały mu odebrane ok. 1870 r. Ponowne nadanie praw miejskich nastąpiło w 1924 r., a więc kilka lat po odzyskaniu przez Polskę niepodległości.
W czasie I wojny światowej w wyniku wielkiej ofensywy wojsk niemieckich na froncie wschodnim w listopadzie 1914 r., która do historii przeszła nazwą Operacji Łódzkj, Konstantynów poniósł dotkliwe straty. W mieście zniszczono ponad 150 zabudowań, a liczba mieszkańców, których było ok. 12 tysięcy, zmniejszyła się niemalże o 70 procent.
II wojna światowa to ponownie trudny okres dla miasta. Konstantynów Łódzki został wcielony do Kraju Warty na terenie Rzeszy Niemieckiej. W czasie okupacji początkowo zniemczono nazwę miasta na Konstantinow, a następnie kilkukrotnie ją zmieniano. Najpierw 3 grudnia 1939 r. okupanci nazwali miasto Treustadt (Wierne miasto), a następnie 18 maja 1943 r. nazwę zmieniono na Tuchingen (od niemieckiego słowa Tuch, oznaczającego sukno).
W czasie okupacji hitlerowskiej, w latach 1940–1943 na terenie tutejszych zakładów włókienniczych K. Steinerta i braci Schweikert funkcjonował jeden z najcięższych, niemieckich obozów przesiedleńczych, w którym więziono łącznie ok. 42 tysięcy osób. Tysiące z nich zmarło, jednak udało się zidentyfikować jedynie ok. 700 ofiar. W latach 1943–1945 ten sam obiekt pełnił funkcję obozu przesiedleńczego dla dzieci przywożonych z okupowanych wówczas terenów Związku Sowieckiego (dzisiejszych terytoriów Białorusi, Ukrainy i Rosji). Do tego obozu przetransportowano również dzieci z niemieckiego obozu koncentracyjnego w Stutthofie (Konzentrationslager Stutthof na terenie dzisiejszego Sztutowa na Mierzei Wiślanej). Więźniów i ofiary upamiętnia zarówno obelisk przed budynkami dawnego obozu na ul. Łódzkiej, jak i ogromne pole pochówkowe na tutejszym cmentarzu.
Po wojnie Konstantynów Łódzki pozostał ośrodkiem przemysłu włókienniczego. W latach 90. XX w. terytorium miasta powiększono o obszar kilku przyległych wsi, dzięki czemu powierzchnia Konstantynowa liczy dzisiaj nieco ponad 27 km².
