Dalików

Wieś jest wzmiankowana w księgach sądowych łęczyckich już w 1391 r. W XV i XVI w. Dalików należał do rodu Sarnowskich herbu Jastrzębiec. Z rodu tego wywodził się ks. Świętosław Sarnowski, kanclerz gnieźnieński, kanonik łęczycki i łowicki oraz proboszcz sieradzki (pochowany w sieradzkiej farze). Od czasów przed powstaniem styczniowym aż do II wojny światowej Dalików należał do Wardęskich herbu Godziemba. Władysław Wardęski (1837–1919), jak również jego siostra Walentyna Józefa Julia (zm. 1928 r.) wzięli aktywny udział w powstaniu. Antoni Wardęski (1875–1941) zmarł jako więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego w Dachau.

Bitwa pod Dalikowem

10 września 1863 r. w połowie drogi między Dalikowem a Gajówką (na wschód od Dalikowa) powstańcze oddziały Sokołowskiego, kapitana Stanisława Szumlańskiego i majora Roberta Skowrońskiego natknęły się na grupę wojsk rosyjskich (3500 żołnierzy piechoty, 2 szwadrony dragonów i 67 Czerkiesów) dowodzoną przez gen. Krasnokuckiego. W bitwie poległo 63 powstańców, wielu zmarło w następstwie odniesionych ran. Wieś została prawie doszczętnie spalona, wielu mieszkańców spłonęło żywcem. W odnowionej mogile na cmentarzu spoczywają prawdopodobnie prochy 63 powstańców, a w symbolicznej mogile po lewej stronie bramy głównej – szczątki nieustalonej liczby spalonych mieszkańców wsi.

Na terenie tutejszego cmentarza znajduje się (ufundowana przez rodzinę Wardęskich) neogotycka kaplica pw. św. Rocha z 1867 r. Powstała ona na miejscu starszej świątyni pw. św. Ducha. Wewnątrz kaplicy uwagę zwraca ołtarz z obrazem św. Rocha. Pod świątynią znajdują się groby członków rodziny Wardęskich.

W Dalikowie możemy też zobaczyć wpisany do rejestru zabytków kościół neogotycki pw. św. Mateusza, wzniesiony w latach 1908–1913 według projektu warszawskiego architekta Apoloniusza Niniewskiego (wpis z 27 września 1979 r., nr rejestrowy: 299/A). Kościół powstał na miejscu starszej, modrzewiowej świątyni z XVII w., która spłonęła w trakcie bitwy pod Dalikowem w 1863 r.

Wpisany do rejestru zabytków jest też założony przez rodzinę Wardęskich park dworski, pochodzący z przełomu XVIII i XIX w. (wpis z 2 września 1991 r., nr rejestrowy: 393/A). Jest on utrzymany w stylu angielskiego parku krajobrazowego z aleją grabową i jesionową.

Warto nadmienić, że bardzo prężnie działa Gminna Biblioteka Publiczna w Dalikowie. Poprzez regularnie uaktualnianą stronę internetową można dotrzeć do wielu ciekawych informacji dotyczących gminy. Dostępne są na niej również cyfrowe wersje publikacji poświęconych relacjom świadków dramatycznych wydarzeń z okresu II wojny światowej, historii lotniska Kuciny-Dzierżanów (czasy wojny obronnej z września 1939 r.) czy dziejom dalikowskich oddziałów Ochotniczej Straży Pożarnej. Znajdziemy tu również ciekawe wywiady z lokalnymi twórcami, którzy zajmująco opowiadają o swoich życiorysach, pasjach i planach na dalszą, twórczą przyszłość. Na stronie publikowane są także relacje z uroczystości, wystaw czy konkursów. Nie brakuje też archiwalnych fotografii.

http://bibliotekadalikow.pl